Uitgave van de Stichting Vrienden van
de Schola Cantorum Karolus Magnus te Nijmegen
Redactie: Frans de Bont, Koos Leemker en Jan Timmermans
Redactieadres: Kasteellaan 102, 6602 DK Wijchen. tel.: 024 – 641 57 07;
10e jaargang nummer 2 september 2017
Een naderend afscheid (vervolg)
In het vorige vriendencontact vertelde ik u van mijn toch wel,vanwege mijn gehoor, noodgedwongen, naderende afscheid als actief zanger van de schola.
Ook schreef ik: “Vanaf mei 1998 ben ik secretaris van de schola en nu gaan we op zoek naar een opvolger voor mij vóór de zomervakantie.”
Dat laatste heeft toch wat meer voeten in de aarde.
Daarom heb ik in overleg met het bestuur besloten mijn 20 jaar als secretaris van de schola vol te maken. Dat is dus bij ons volgende lustrum: 3 mei 2018.
Jan Timmermans
*-*-*-*-*
Een overzicht van onze activiteiten sinds het vorige vriendencontact.
We begonnen ons jaar met twee uitvaarten kort na elkaar
Vrijdag 13 januari: Uitvaart van de heer Boy Penso
(*30 – 09 – 1922, † 7 – 1 – 2017) in de Petrus Canisiuskerk, Molenstraat te Nijmegen.
Maandag 23 januari: Uitvaart van mevrouw Liesje Koops – Elders
(*03 – 09 – 1935, † 18 – 1 – 2017) eveneens in de Petrus Canisiuskerk, Molenstraat te Nijmegen.
*-*-*-*-*
Twee optredens van de Schola in Dieren op zondag 26 februari 2017
Op initiatief van ons Scholalid André Weel, parochiaan en organist van de Emmauskerk in Dieren verzorgden wij die dag als Schola Cantorum Karolus Magnus de gezangen tijdens de Eucharistieviering om half tien en zongen wij om half twaalf de Metten van Lebuïnus.
De wisselende gezangen tijdens de Eucharistieviering bestonden uit de introïtus Factus est Dominus protector meus, het Alleluiavers Alleluia, Domine Deus meus, het offertorium Domine, convertere, et eripe animam meam en de communio Primum quaerite regnum Dei met enkele verzen uit psalm 36.
Als slotlied werd Psalm 122 Laetatus sum gezongen, met een herhaling van alleluia, alleluia na elk vers. De vaste gezangen werden afwisselend gezongen door de Schola en de kerkgangers.
Wij stonden met 14 zangers onder leiding van Stan Hollaardt in onze rode tunica´s in een halve cirkel achter het altaar. Pastoor Gerben Zweers ging voor. De kerk was goed bezet en de mensen zongen enthousiast de gezangen mee.
Na de mis was er ruim tijd en gelegenheid, om onder een kopje koffie in gesprek te gaan met parochianen, en boeken en Cd’s te verkopen. De mensen genieten, zoals weer bleek, doorgaans echt van gregoriaanse zang, die bij velen herinneringen oproept uit hun jeugd.
De Metten van Lebuïnus voerden wij uit in onze zwarte benedictijnse kovels. Onze binnenkomst in stilte, twee aan twee achter elkaar, buigend voor het kruis achter het altaar, en onze plaatsen innemend in twee rijen van zeven tegenover elkaar schiep al meteen een sfeer van een dienst. Wij voerden de gezangen uit, zoals zij op de Cd zijn opgenomen: het invitatorium met de antifoon Altithrono Domio jubilemus, de hymne Iste Confessor Domini, en vervolgens drie psalmen met antifonen. Daarna volgden drie lecties met elk een prachtig gecomponeerd responsorium. Na het Benedicamus Domino als afsluitend gezang het Te Deum laudamus. Daarna verlieten wij twee aan twee na een buiging voor het kruis in stilte de kerk.
In de gesprekken, die volgden met diverse kerkgangers bleek, dat veel van hen diep geroerd waren. Iemand zei: “Ik heb de Cd al beluisterd, maar nu heeft mij de zang pas diep geraakt”. Dat samen buigen naar het kruis, naar elkaar en bij het zingen van het Gloria Patri aan het eind van elke psalm, het staande zingen van de antifonen, en zittend de over en weer deinende psalmverzen, dat alles intensiveert de aandacht, zowel bij de uitvoerenden als bij de andere aanwezigen.
Op de eerstvolgende repetitie is in de nabespreking diep ingegaan op de vraag, hoe wij in de toekomst daar vaker vorm aan kunnen geven.
Na afloop waren wij allen uitgenodigd voor een lunch bij André en Marjo en is er nog druk nagepraat over deze mooie vieringen en is ook ons wij-gevoel als Scholaleden gevoed.
Frans de Bont
*-*-*-*-*
Bij het ochtendgloren – voor de tiende keer
Sint-Walrick, zaterdag 1 april 2017
Om precies 07.12 uur trok de stoet monniken in benedictijner kovels door het bos bij Overasselt naar de kapelruïne en koortsboom, onder het zingen van de litanie van Sint-Walrick.
Vanwege de tiende keer is voor deze jubileumviering extra zorg besteed aan de voorbereiding. De Walrick-commissie heeft maanden geleden het bestaande draaiboek aangepast. Tijdig werd gestart met de publiciteit. De regionale pers is aangeschreven, maar ook landelijk is het persbericht verspreid. De reacties waren positief.
Van de KRO/NCRV kregen we de uitnodiging om met een kleine delegatie van de schola naar de studio in Hilversum te komen op zondag 26 maart 2017. Rechtstreeks waren we te beluisteren in het programma “Zin in weekend”, gepresenteerd door Annemiek Schrijver. De beschikbare tijd werd besteed aan een kort interview over het Sint-Walrick optreden en er werden twee gezangen live gezongen.
Het gezangenboekje zag er deze keer heel feestelijk uit. De omslag in kleur met de afbeelding van Sint-Walrick op de voorkant. Het beeld van Valéry (Walrick) staat in Varengeville in Normandië. Het boekje opent met een uitgebreide inleiding, deels met de geschiedenis van Sint-Walrick, voor zover bekend, en deels met de legendevorming rond de kapelruïne en koortsboom.
Het boekje bevat gezangen van Sint-Walrick, Sint-Willibrord en zijn navolger Sint-Lebuïnus en Moeder Maria. De achterkant van het boekje bevat de tekst van de plaquette, die tot stand is gekomen in samenwerking met de Stichting Baet en Borgh, beheerder van het cultureel erfgoed de Sint-Walrickruïne.
Het was op 1 april, toevallig ook de feestdag van Sint Walrick, rustig en bewolkt weer. Ongeveer 200 belangstellenden waren naar deze gedenkplek gekomen om te genieten van de gregoriaanse gezangen, begeleid door vogelgekwetter, maar ook om de sfeer te ervaren en een moment van bezinning te beleven. Bij de aanroeping: “Heilige Walrick, die koorts wegneemt en gezondheid schenkt” (in het Latijn gezongen) werden lapjes in de koortsboom gehangen. Na het samen met alle aanwezigen zingen van het Salve Regina bij het Mariabeeld, werd de herinneringsplaquette bevestigd door Piet Ronnes, voorzitter van de schola, samen met Jan Reijnen van de Stichting Baet en Borgh.
| VERLEDEN
LEEFT HIER EN HEDEN |
| zaterdag na de lentewende al tien jaar
bij koortsboom en kapelruïne van Sint-Walrick broze stilte ontwakende natuur gregoriaanse zang gekwetter van vogels de duisternis verdringend het licht tegemoet bezinning op leven |
| 1 april 2017 Schola Cantorum Karolus Magnus Nijmegen |
Daarna vertrokken de monniken, gevolgd door een deel van de aanwezigen, onder het zingen van het plechtige Salve festa dies naar het restaurant. Daar had de nazit plaats onder het genot van een kop koffie door de schola aangeboden. Er werd druk nagepraat en er vielen vele positieve commentaren te beluisteren. Zowel de processie als het zingen rond de koortsboom en in de kapelruïne hebben op de aanwezigen grote indruk gemaakt, met name vanwege de ingetogenheid en de stiltemomenten. Geen spektakel maar inkeer en bezinning was het doel van dit ritueel gebeuren.
Marjolein Pieks, dorpsdichter van de Gemeente Heumen, kreeg de gelegenheid haar speciaal voor deze dag gemaakte gedicht voor te dragen, terwijl de schola tevoren en erna nogmaals het refrein Salve festa dies zong.
| Lentewende |
| De stem van het licht
sluimert in hoge bomen zingt in de weerloosheid van een lome lente ochtend aanbiddend het nieuwe licht dat in ons geboren de armen spreidt ademt de plooi van onze genezing de belofte van innerlijke beroering verzameld in ons gebed hangt drogend aan de takken de nieuwe dag |
We kunnen heel tevreden zijn over de inhoud en het verloop van dit tienjarig jubileum. Als herinnering zijn vele foto’s en filmpjes gemaakt, en de Wijchense Omroep heeft met zijn opnames een mooie impressie gegeven van onze gregoriaanse gezangen bij het ochtendgloren. Het is terug te vinden op onze website: www.karolus-magnus.nl
Koos Leemker.
*-*-*-*-*
Zaterdag 20 mei: gingen we naar Zevenbergen om de uitvaart te zingen van mevrouw Marleen Kips – de Clerck (*06 – 01 – 1946, † 12 – 5 – 2017) in de parochiekerk H. Bartholomeus. Marleen was een goede vriendin van ons scholalid Edo Fennema en zijn vrouw Oda.
*-*-*-*-*
Sacramentsdag in de Koepelkerk te Maastricht
Op zondag 18 juni 2017 zong de schola om 10.30 uur op het feest van Sacramentsdag de hoogmis in de Koepelkerk te Maastricht. De Koepelkerk is toegewijd aan het Heilig Hart van Jezus en ligt vlak achter het NS-station. De kerk is gebouwd in 1921 en in zijn huidige vorm voltooid in 1953.
De uitnodiging door Mgr. Dr. A. Kurris was via onze dirigent Stan Hollaardt binnengekomen. Zij kennen elkaar al jaren uit ‘het gregoriaans-circuit’. Fons Kurris (82) is een autoriteit op het gebied van het Gregoriaans, docent geweest aan het conservatorium in Maastricht en tot vorig jaar pastoor van de O.L.V Basiliek ‘Sterre der Zee’ te Maastricht. Hij was de voorganger in deze viering.
De voordeligste manier van reizen was met vier of vijf personen in een auto. Na een vroeg vertrek van huis werden de scholaleden met hun partners – 24 in getal – ontvangen met koffie en was er gelegenheid voor omkleden in tunica en inzingen.
Om 10.30 uur had de intocht plaats onder het zingen van de introïtus Cibavit.
De bekende achtste gregoriaanse mis en het credo werden samen met de gelovigen gezongen en vanaf het orgel begeleid door scholalid André Weel. De organist had het af en toe moeilijk, omdat de voorganger al begon te zingen zonder de intonatie van het orgel af te wachten. Als communiegezang klonk het Qui manducat met enkele verzen.
Na de mis was er een processie door de kerk, waarbij de voorganger in de ciborie het Allerheiligste droeg en begeleid werd door de akoliet en twee vrouwen van scholaleden, die – enigszins onwennig, maar toch engelachtig – een kandelaar met brandende kaars droegen. De schola zong vanaf haar plaats de prachtige sequentie Lauda Sion, bekend om zijn lage en hoge passages. Terug op het priesterkoor zette de voorganger onverwacht het Tantum Ergo in, waarvan we noch de tekst noch de muziek in ons bezit hadden. Gelukkig liet ons geheugen ons niet in de steek. Het was een mooie viering in een bijzondere kerk met een goede akoestiek.
Na de koffie waaronder een kort nagesprek, vertrokken we, de meesten te voet, naar het Vrijthof voor een gezamenlijk lunch in restaurant-grandcafé MOMUS. De lunch werd ons aangeboden door het scholabestuur en smaakte voortreffelijk na alle inspanningen. Behalve de muzikale verzorging van de viering was deze dag ook bedoeld als afsluiting van het werkjaar van de schola. Tijdens de lunch werd teruggeblikt op het zangjaar en werden de vakantieplannen besproken.
Na de lunch was iedereen vrij. Er was gelegenheid voor een korte wandeling door het centrum of nog even op één van de vele terrasjes zitten bij het schitterende weer.
Aan het begin van de avond was iedereen weer veilig thuis. Het was een geslaagde dag. Eind augustus pakken we de draad weer op.
Koos Leemker
*-*-*-*-*
Dinsdag 20 juni zongen we bij het afscheid van onze jarenlange trouwe vriend van de schola de heer Dré de Bruin (*19 – 09 – 1921, † 14 – 6 – 2017) in de OLV van het Heilig Hartkerk te Berg en Dal.
Woensdag 5 juli: Uitvaart van de heer Wim Rademaker (*23 – 05 – 1931, † 28 – 6 – 2017) in de Cenakelkerk te Heilig Landstichting.
*-*-*-*-*
Dertiende viering van de Gebroeders van Limburg 26-27 augustus 2017
In dit weekend herleefden de Middeleeuwen van rond 1350 in Nijmegen op pleinen, in straten en parken. Re-enactors – mannen, vrouwen en kinderen in middeleeuwse kleding – beeldden het leven van alledag van die tijd in huishouding, werk en feesten uit.
Een centrale plaats was de Stevenskerk, waarin allerlei activiteiten plaatsvonden: concerten, lezingen, exposities, informatie over oude spelen, oude geschriften, uitleg over middeleeuwse kleding en heraldiek. Een voortdurende stroom van veelkleurig geklede bezoekers vulde voortdurend de kerkruimte, hetgeen zorgde voor een niet aflatend stemgedruis.
Hoogtepunten waren op zondag de plechtige viering om 10 uur in de Stevenskerk en de optocht ‘de Blijde Incomste van Katherina van Kleef ’ om 1 uur n.m..
De Schola Karolus Magnus o.l.v. Stan Hollaardt leverde met haar zang een bijdrage aan de viering en de optocht, en zong om 3 uur n.m. de Vespers van Maria in het hoogkoor van de Stevens.
Het thema van de Dienst was ‘Mensen maken’. Kort samengevat: God schiep de wereld en de mens, maar wij mensen maken zelf ook van alles. In de Middeleeuwen stond ‘maken’ vooral ten dienste van direct nut voor de mens én eerbetoon aan God. Zo ook de werken van de drie Gebroeders Van Limburg. In ons tijdsgewricht bestaat soms het gevoel, dat alles maakbaar dient te zijn; waarbij de bedoeling van Gods schepping – nl. de mens zo goed mogelijk met de schepping te laten omgaan – nogal eens met voeten wordt getreden.
De eerste lezing was een verkorte versie van het scheppingsverhaal over Gods werk; en het evangelie riep op tot groot vertrouwen in Gods zorg voor ons. “Maakt u geen zorg over wat u zult eten of aantrekken. Met dat soort dingen vullen de ongelovigen hun leven”.
Tijdens de entrada, in processie, zongen wij als introïtus de hymne van Sint Stephanus: Deus, tuorum militum sors et corona, een lofzang op zijn martelaarschap.
Na de eerste lezing het responsorium In principium fecit Deus caelum et terram en tijdens de communie-uitreiking werd het Magnificat gezongen met de antifoon Quaerite regnum Dei et iustitiam eius, beide thema’s, die aansloten bij ‘Mensen maken’.
De Capella Vacalis, een mannenquartet o.l.v. Bram Verheijen, zong de vaste gezangen, Kyrie, Gloria, Sanctus en Agnus Dei uit de ‘Missa Mater Patris’ van Josquin des Prez, alsmede een motet van Brumel Mater Patris et Filia, begeleid door de Capella del Arte o.l.v. Norbert Kunst met middeleeuwse instrumenten.
Na de communie werd bij het vaandel van Maria het Ave Maria Caelorum van Walter Frye gezongen door het koor ’I Bianchi’ o.l.v. Jan Zwart.
Het was een drukbezochte, inspirerende viering.
Het litanieën en hymnen zingend deelnemen aan ‘De Incomste’ was gezien het warme weer voor sommige wel de zwaarste opdracht van de dag.
Toen wij ons rond 3 uur verzamelden in het hoogkoor voor het zingen van de Mariavespers was het in kerk een drukte en lawaai van belang. Vanwege de warmte – werd ons gezegd- liep het program in de belendende kerkruimte uit. Toen het Woud der Verwachting zijn programma voltooid had en de klanken van onze zang tot de hele kerk doordrongen, vulden al snel tientallen belangstellenden en nieuwsgierigen de banken rondom ons. En ondanks het geruis op de achtergrond werden de Vespers met grote aandacht door de aanwezigen gevolgd. Na afloop kregen wij van meerdere zijden bedankjes voor ons optreden.
Het was een drukke dag, waarin de tussenuren door de scholaleden in groepjes relaxed zijn doorgebracht met een hapje en een drankje op een van de terrassen rond de Stevenskerk.
Frans de Bont
*-*-*-*-*
VAN DE PENNINGMEESTER
Binnenkort wordt weer van de rekening van de vrienden die ons daartoe gemachtigd hebben de jaarlijkse donatie automatisch geïncasseerd. Voor de leden die te kennen hebben gegeven zelf voor een overschrijving op onze bankrekening te willen zorgen, is bij deze brief een aparte herinnering tot betaling gevoegd.
Jo van der Meijden
Penningmeester van de schola
*-*-*-*-*
AGENDA voor het komende half jaar
Zondag 5 november 2017 om 14.30 uur:
MUSEUM DE LOCHT Broekhuizerdijk 16d Melderslo organiseert een maal per jaar in de kapel een gregoriaanse middag.
Drie koren brengen dan een keuze uit hun repertoire.
Dit jaar neemt naast Karolus Magnus ook deel de Schola Cantorum Kennemerland en waarschijnlijk nog een derde schola.
Nadere mededelingen volgen. Zie ook: www.museumdelocht.nl
Zondag 12 november 2017: Op de feestdag van de H. Lebuinus zal Wilfried Kemp in het programma ‘Tussen hemel en aarde’ om 9.00 uur op radio 4 opnieuw muziek van onze nieuwe Lebuïnus – cd laten klinken.
Zondag 17 december 2017: Advents – Kerstconcert in Kloster Graefenthal, Goch – Asperden. Dit jaar verleent ook de Nijmeegse Vrouwenschola Voces Caelestes o.l.v. Hanneke van der Grinten haar medewerking.
Intussen is er overleg gaande met de parochie in Raalte om tussen de zondagen hierboven genoemd op een zondag de eucharistieviering muzikaal op te luisteren.
Bovendien willen we daar graag een Lebuinusconcert geven in de grote kruisbasiliek in Raalte.
U merkt wel: twee data staan vast; verder moet er nog veel werk verzet worden om onze ideeën vorm te geven.
Raadpleeg regelmatig www.karolus-magnus.nl .
*-*-*-*-*
In onze winkel
Compact discs
Uit voorraad leverbaar:
O Virgo Mater, met gezangen van de Mariafeesten: € 8,-.
Media Vita, met gezangen uit de liturgie van de overledenen: € 8,-.
La Divina Commedia Gregoriana, een dubbel-cd met gezangen betrekking hebbend op de Divina Commedia van Dante Alighieri: € 15,-.
Imago Christi, een dubbel-cd met gezangen over het beeld van Christus zoals dit in twintig eeuwen is ontwikkeld: € 10,-.
The Martyred Virgins, a Gregorian memorial to female victums of violence € 8,-.
Nieuw
Mede door een belangrijke sponsoring door de stichting Vrienden van de Schola tot stand gekomen: Het nieuwe boek met als titel ‘Lebuinus herontdekt’ met daarin een Cd waarop wij de metten van Lebuinus hebben gezongen. € 14,95.
Of: de Cd de metten van Lebuinus inclusief booklet: € 8,-.
Boek
Augustinus Hollaardt OP: ‘Hoogtepunten uit de gregoriaanse traditie’ een liturgisch en historisch perspectief
Het boek is ook een ‘doe-boek’: Vele gregoriaanse gezangen die worden besproken kunt u tegelijkertijd beluisteren via www.karolus-magnus.nl.
220 pagina’s | prijs € 24,95 | paperback | formaat 16 x 23 cm |
ISBN 978 90 8972 061 0 | NUR 711
Prijzen zijn exclusief verzendkosten.